Balat Fırınları, Tabutluklar, Sansaryan Han. 1940'lı yıllara damgasını vurmuş bu üç deyim İkinci Dünya Savaşı yıllarında İstanbullu Yahudilerin, Turancılıkla suçlanan milliyetçilerin ve komünistlikle suçlanan solcuların korkulu rüyasıydı. "Balat fırınları" İstanbullu Yahudilerin ortak hafızasında "Naziler Türkiye'yi işgal ederse bizleri yakmak için Balat'ta fırınlar hazırlanmıştı" söylencesiyle yer etti. "Tabutluklar" ve "Sansaryan Han" ise gerek 1944 Türkçülük - Turancılık Davası'nda gözaltına alınan milliyetçi gençlerin, gerekse komünist faaliyetlerde bulunmakla suçlanan solcuların unutmaları mümkün olmayan işkence mekânları olarak hafızalarında yer etti. Dönemin İstanbul Emniyet Müdürleri Nihat Haluk Pepeyi ve halefi Ahmet Demir bu ortak hafızada yer alan aktörler. Bu araştırma selef-halef olan bu iki Emniyet Müdürünün mesleki hayatlarını anlatmakta.

İçindekiler

KISALTMALAR

ÖNSÖZ

GİRİŞ

BİRİNCİ BÖLÜM

NİHAT HALÛK PEPEYİ VE "BALAT FIRINLARI" EFSANESİ

1- Nihat Halûk Pepeyi Kimdi?

2- Nazi İşgali Altındaki Ülkelere Gezisi

3- Gezinin Amacı Neydi?

a- Yeğeni Tarık Pepeyi'ye Göre

b- Reha Oğuz Türkkan'a Göre

c- Azınlıklara Göre

d- Britanya Dışişleri Bakanlığı'na Göre

4- "Fırınlar" Söylentilerini Besleyen Nedenler

a- Wannsee Protokolü

b- Varlık Vergisi Kanunu

5- Alman Dışişleri Bakanlığı Arşivleri'ne Göre Gezinin Amacı

6- Alman Arşiv Belgelerine Göre Ziyaret Programı

a- Ziyaret Programı

b- Sachsenhausen Temerküz Kampı'nı Ziyaret

7- Sonuç Yerine

EKLER

• Ek 1: Sachsenhausen Temerküz Kampı

• Ek 2: Halûk Nihat Pepeyi: "Para ve İman"

İKİNCİ BÖLÜM

SOLCULAR, KOMÜNİSTLER VE MİLLİYETÇİLERİN KORKULU RÜYASI: AHMET DEMİR

1- Ahmet Demir Kimdi?

2- 19 Mayıs 1944 Tevkifatı ve Ahmet Demir

a- Tevkifat ve Nedenleri

b- Tutuklananların Anıları

i.Altemur Kılıç

ii.Hikmet Tanyu

iii.Reha Oğuz Türkkan

iv.Alparslan Türkeş

c- Dâhiliye Vekili Hilmi Uran'ın Anılarında Tabutluklar

d- Tarık Pepeyi'ye Göre Tabutluklar

3- Solcular, Komünistler, Oflu Hasan ve Ahmet Demir

a- Ece Ayhan

b- Aziz Nesin

c- Rasih Nuri İleri

d- Hasan İzzettin Dinamo

e- TKP Üyesi Dr. Hayk Açıkgöz

f- İlerici Gençler Birliği Üyeleri

g- Sevim Tarı

h- TSEKP Üyesi Müntakim Ökmen

i- Şair Arif Damar

j- Gazeteci Recep Bilginer

k- TKP üyesi Sebati Selimoğlu

l- Oflu Hasan

4- Varlık Vergisi ve Yahudi Mülteciler

a- Varlık Vergisi Meselesi

b- Yahudi Mülteciler Meselesi

c- Albert Kant ve Ahmet Demir

5- Hasan Âli Yücel-Kenan Öner Davası

a- Davanın Açıklaması

b- "Tabutluklar Meselesi"nin Gündeme Gelmesi

c- Hüseyin Cahit Yalçın'ın Başyazısı

d- Başyazının Yarattığı Tepki

e- Nurullah Barıman'ın Beyanatı - Ahmet Demir'in Tepkisi

f- Bedii Faik'in Anılarında "Tabutluklar"

g- Demirkırat Gazetesinin Yayını

h- Davanın Neticelenmesi

6- Emniyet Genel Müdürlüğüne İlk Tayini

a- Sebati Ataman'ın İstanbul Emniyet Müdürlüğüne Tayini

b- Muzaffer Kayalıbay'ın Ölümü

7- Emniyet Genel Müdürlüğüne İkinci Tayini

a- İlk Beyanatları - Basının Tavrı

b- İlk Basın Toplantısı

c- İlk İcraatları

d- Basının Tepkisi

i.Hergün Gazetesi Yazarları

ii.Yeni Sabah Gazetesi Yazarı Sabiha Deren

iii.Son Saat Gazetesi Yazarı Dilâver Uzgören

iv.Zafer Gazetesi Başyazısı

8- Emniyet Genel Müdürlüğüne Tayinine Tepkiler

a- CKMP ve YTP'nin Tayine İtirazları

b- Basının Tayine Tepkisi

i.Adalet Gazetesi

ii.Zafer Gazetesi

iii.Vatan Gazetesi

iv.Akis Dergisinin Yazısı

v.Akis'in Yazısına Tepkiler

1. Yarın Dergisi

2. Mehmed Kemal

vi.Esin Talu

vii.Cumhuriyet Gazetesi

viii.Son Havadis Gazetesi

9- Bir Rüşvet İddiası

a- Davanın Mahiyeti Neydi? Bu Mektup Nasıl Ele Geçmişti?

b- Soruşturmanın Başlaması ve Diğer İddialar

c- Ahmet Demir, Bakanlık Emrine Alınıyor

d- Ankara Cumhuriyet Savcılığı'nın İddianamesi

e- Basının Tavrı

10- Sonuç

EKLER

1- Tabutluklar ve Sanasaryan Han'la İlgili Anılar

· Ek 1: Reha Oğuz Türkkan: "Tabutluk"

· Ek 2: Reha Oğuz Türkkan'ın 1944 Irkçılık-Turancılık Davası Sırasındaki Savunması

· Ek 3: Müeyyet Boratav: "Sanasaryan Hanı Hücrelerinde Yaşam"

· Ek 4: Hıfzı Topuz: "Sanasaryan Han"

· Ek 5: Osman Yüksel Serdengeçti: "Azab Hücrelerinde"

· Ek 6: Nejdet Sançar: "Türk Umumi Efkârına Bildiri: 1-2"

· Ek 7: Nejdet Sancar: "Türkçülere Yapılan İşkence Meselesi"

· Ek 8: TKP Üyesi Hayati Törün'ün Ağzından Sanasaryan Han

· Ek 9: İsmet Rasim Tümtürk'ün Irkçılık-Turancılık Davası Sırasındaki Savunması

· Ek 10: TKP Üyesi Dr. Hayk Açıkgöz'ün Ağzından Sanasaryan Han

2- Ahmet Demir Hakkında "Hırsız - Polis" Başlıklı Yazı Dizisi

KAYNAKÇA

DİZİN

Basından

• Haber Türk - 07 Şubat 2011
• Atlas Tarih - 06 Mart 2011
• Hürriyet Keyf - 19 Mart 2011
• Mesele Dergisi - Nisan 2010, Sayı 52
• Radikal Gazetesi - 8 Nisan 2011
• Cumhuriyet Kitap - 21 Nisan 2011
• Yeniçağ - 16 Kasım 2011
• Eğitimsen - 25 Mart 2012