İkinci Dünya Savası ve sonrasında yaşanan gelişmeler Türkiye'nin iktisadi ve siyasal yaşamında önemli değişiklikler meydana getirmiştir. Siyasal anlamda yaşanan en büyük değişiklik, çok partili yasama geçilmesi olmuştur. İktisadi anlamda yaşanan değişiklik ise 1930'lu yıllardan beri uygulanmakta olan devletçilik etkisini yitirerek yerini daha liberal uygulamalara bırakmıştır. Devletçiliğin etkisinin azaltılması konusunda uğraş veren Kurumlardan birisi de İstanbul Tüccar Derneği olmuştur. Ticaret sermayesinin sesini duyurmak için 1947 yılında Ahmet Hamdi Başar'ın öncülüğünde bir grup tüccar tarafından kurulmuş olan İstanbul Tüccar Derneği basta dış ticaret, devletçilik ve vergi konusu olmak üzere birçok konuda kurmuş olduğu komisyonlar aracılığıyla önemli çalışmalar yapmıştır. İstanbul Tüccar Derneği'nin en önemli çalışmalarından biri de toplanmasına öncülük ettiği 1948 Türkiye İktisat Kongresi'dir. Kongre resmî otorite dışında toplanmış olması açısından bir ilk olma özelliğini taşımaktadır.
İstanbul Tüccar Derneği görüşlerini yaymak amacıyla 1948 yılından itibaren Türkiye İktisat Mecmuası'nı yayınlamaya başlamıştır.
Türkiye İktisat Mecmuası dönemin Türkiye'sinin iktisadi ve sosyal yapısını yansıtmış ve yaklaşık 8 yıl boyunca yayınlanmıştır. Murat Sever bu çalışmasında bu dergiyi temel alarak İstanbul Tüccar Derneği'ni ve savunduğu liberal ekonomi görüsünü derinlemesine incelemekte.
İçindekiler
KISALTMALAR
ÖNSÖZ
GİRİŞ
BİRİNCİ BÖLÜM - İKİNCİ DÜNYA SAVAŞI VE TÜRKİYE EKONOMİSİ
1- Savaş Ekonomisi
2- Olağanüstü Uygulamalar
a- Millî Korunma Kanunu
b- Varlık Vergisi
c- Toprak Mahsulleri Vergisi
d- Savaş Dönemi Uygulamalarının Sonuçları
3- Savaş Ertesi Türkiye Ekonomisi
a- Savaş Sonrası Ekonomi Politikasında Dönüşümler
b- Beş Yıllık İvedili Sanayi Planı
c- 7 Eylül Kararları
d- 1947 Türkiye İktisadî Kalkınma Planı (Vaner Planı)
İKİNCİ BÖLÜM - İSTANBUL TÜCCAR DERNEĞİ
1- İstanbul Tüccar Derneği'nin Kuruluşu
2- Derneğin Kuruluş Nedenleri ve Amacı
3- Üye Profili
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM - 1948 TÜRKİYE İKTİSAT KONGRESİ
1- Kongre'nin Amacı ve Niteliği
2- Açılış Konuşmaları ve Kongre Bülteni
3- Kongreye Sunulan Tebliğler
a- Devletçilik ve Devlet Müdahalesi Konusunda Kongreye Sunulan Tebliğler
b- Vergi Reformu Konusunda Kongreye Sunulan Tebliğler
c- Dış Ticaret Konusunda Kongreye Sunulan Tebliğler
3- Kongrede Kabul Edilen Raporlar
a- Devletçilik Raporu ve Kararı
b- Vergi Reformu Hakkında Rapor ve Kararı
c- Dış Ticaret Hakkında Rapor ve Kararı
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM - DEVLETÇİLİK VE LİBERALİZM
1- Liberalizm ve Türkiye Ekonomisi (1923-1930)
2- Devletçilik Nedir?
3- 1929 Krizi ve Devletçiliğe Geçiş
4- Devletçilik ve Birinci Beş Yıllık Plan
5- Devletçilik - Liberalizm Tartışmaları
6- İstanbul Tüccar Derneği ve Devletçilik
a- Devletçilik ve Devlet Müdahaleciliği
BEŞİNCİ BÖLÜM - VERGİ
1- Cumhuriyet Öncesi Vergi
2- Cumhuriyet Döneminde Vergi Alanında Yaşanan Gelişmeler
3- Gelir Vergisi
a- Gelir Vergisi'nin Tarihsel Gelişimi
b- Gelir Vergisi'ne Geçiş
c- Türkiye'nin Yapısı ve Gelir Vergisi
4- Hükümetçe Gelir Vergisi'nin Tercih Edilme Nedenleri
5- İstanbul Tüccar Derneği'nin Gelir Vergisi Tasarısına Eleştirileri
6- İstanbul Tüccar Derneği'nin Gelir Vergisi Hakkında Teklifi
ALTINCI BÖLÜM - DIŞ TİCARET
1- Dış Ticaretin Savaş Sonrasında Ekonomiye Etkileri
2- İstanbul Tüccar Derneği'nin Dış Ticarete Bakışı
a- Nasıl Bir Dış Ticaret Rejimi Uygulanmalıdır?
b- Dış Ticaretin Düzenlenmesi
c- İstanbul Tüccar Derneği'nin Savunduğu Dış Ticaret Prensipleri
d- Dış Ticaret Düzenleme Organı
3- Dış Ticarette Diğer Gelişmeler
a- Dış Ticaret Kongresi
b- Dış Ticaret Sisteminin Geçirdiği Değişiklikler
SONUÇ
EKLER
EK 1 - İstanbul Tüccar Derneği'nce Hazırlanan ve Türkiye İktisat Mecmuası'nda Yayınlanan Raporlar
EK 2 - İstanbul Tüccar Derneği Üye Listesi
EK 3 - Türkiye İktisat Kongresi'ni Düzenleyenler
EK 4 - Cumhuriyet Dönemi Vergi Kronolojisi (1920-1960)
