Askerlik anıları, her Türk erkeğinin anlatmaktan usanmadığı sohbet konularından biridir. Askere gidenlerin gayrimüslim olmaları halinde ise sorulan ilk suallerden biri, “isminden veya gayrimüslim olmandan dolayı bir problem yaşadın mı?” sualidir. Türk Silahlı Kuvvetleri'nde gayrimüslim subayların yer almaması, vatanî görevleri sırasında şehit olan gayrimüslimler için şehit sıfatının kullanıp kullanılmayacağı halen zaman zaman tartışılan konular. Azınlıklar arasında “bizleri ne çavuş, ne de muvazzaf subay yaparlar” kanaati de oldukça yaygın. Bu çalışma, bu alana ilk kere el atmakta. Yayınlanmış hatıralar ve ilk kere bu kitapta yer alan çok sayıda mülakat sayesinde konuya ışık tutulmakta ve gerçeğin, sanıldığı gibi ne kapkara ne de bembeyaz olduğu gösterilmekte. Hatıraları ve mülakatları okurken hem gülmek hem de hüzünlenmek mümkün. Azınlıkların, Cumhuriyet yıllarında vatanî görevlerini yerine getirirken ayrımcı bir uygulamayla ne mertebede karşılaştıkları konusundaki etraflı bir araştırma da bu kitapta yer almakta. Böylece kitapta yer alan tanıklıkların ve hatıraların, tarihsel bir çerçeve içinde değerlendirilmeleri mümkün olmakta.

İçindekiler

KISALTMALAR

ÖNSÖZ

I. BÖLÜM

CUMHURİYET DÖNEMİNDE AZINLIKLARIN ASKERLİK HİZMETLERİ

1- Osmanlı Döneminde Durum

2- Cumhuriyet Döneminde Durum

a- Tek Parti Dönemi

b- İkinci Dünya Savaşı Yılları

3- Çok Partili Dönem

a- 1940'lı Yılların İkinci Yarısı

i. Amerikan Büyükelçiliği'nin Raporu

ii. Orhan Seyfi Orhon'un Yazısı

iii. Birleşik Amerika Dışişleri Bakanlığı'nın Raporları

· 1946 Yılı Raporu

· 1947 Yılı Raporu

· 1948 Yılı Raporu

b- 1950'li Yılların Başında Durum - İngiliz Büyükelçiliği'nin Raporu

c- 1980'li Yıllara Kadar Durum

d- 2000'li Yıllarda Durum

i. Genelkurmay Başkanı Org. İlker Başbuğ'un Demeci

ii. Jandarma Er Sevag Şahin Balıkçı'nın Ölümü

4- Azınlıkların Toplu Hafızası ve Askerlik

a- "Azınlıkları Muvazzaf Subay Yaptırmazlar" Kanaatinin Sebepleri

i. Tek Parti Döneminde Yaşanan Ayrımcılık

ii. "Şehit" Kavramı

iii. "Anavatana Sadakatleri Tartışmalı Vatandaşlar"

b- İslamcı ve Liberal Görüşlü Gazetecilerin Bakışı

i. Engin Noyan

ii. Prof. Eser Karakaş

iii. Taraf Gazetesi Yazarı Rasim Ozan Kütahyalı

iv. Radikal Gazetesi Yazarı Cengiz Çandar

5- Sonuç

II. BÖLÜM

AZINLIKLARIN ASKERLİK DURUMLARIYLA İLGİLİ TBMM'DEKİ MÜZAKERE ZABTI, 22 KÂNUNUSÂNİ 1337 (1921)

III. BÖLÜM

BANDO YARBAYI ÇELEBON YAEŞ ŞENER'İN HAYAT HİKÂYESİ

IV. BÖLÜM

İKİ EMEKLİ SUBAYIN YAHUDİLER HAKKINDA DÜŞÜNCELERİ

1. Tümgeneral (E) Alaettin Parmaksız

2. Jandarma Albay (E) Erdal Sarızeybek

V. BÖLÜM

GAYRİMÜSLİM ASKER VE YEDEK SUBAYLARIN ANILARI

1- Yahya Koçoğlu'nun Derlediği Tanıklıklar

2- Nadire Mater'in Derlediği Tanıklıklar

3- Fatih Çavuşoğlu'nun Derlediği İzmirli Yahudilerin Tanıklıkları

4- Prof. Dr. İzak Kaya

5- Boğaziçi Üniversitesi Yarı Zamanlı Öğretim Üyesi Arman Manukyan

6- Şarkıcı Fedon Kalyoncu

7- Prof. Türker Alkan

8- Referans Gazetesi Yazarı Zeynel Lüle

9- Agos Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Hrant Dink

10- Menteş Azuz

11- Ralf Arditti

12- Zaman Gazetesi Yazarı Etyen Mahçupyan

13- N.B.

14- İstanbullu Bir Ermeni

15- Kemal Zarkon

16- Ahmet Tanrıverdi'nin Derlediği İstanbullu Rumların Anıları

17- Atanaş Çavuşoğlu

18- M.A.Y.

19- M.B.

20- Yosi Kastoryano

21- N.B.

22- A.Y.

23- N.Z.

24- İ.B.

25- Semih Yorohan

26- Yasef Yeruşalim

27- Türkiye'de Ermeniler Kitabındaki Tanıklıklar

28- Hürriyet Gazetesi Yazarı Hadi Uluengin

29- İshak Alaton

30- Fotoğrafçı Alberto Modiano

31- Ezer Bihar

32- E.B.

33- Nesim A.

34- Sevan Nişanyan

35- Protestan Bir Genç

36- Dr. Mair Nae

37- S.L.

38- Fotoğraf Sanatçısı İzzet Keribar

39- Vitali Elkabes

40- Taraf Gazetesi Yazarı ve Şair Roni Margulies

41- Bedros S.

42- Albert Anavi

43- A.S.

44- Acar

45- Ordonat Yedek Teğmen Murat Asseo'nun Hikâyesi

46- Şalom Gazetesi Karikatüristi İzel Rozental

47- Shimon Geron

48- Albert Basan

49- Henri Çiprut

50- İsak Ergil

51- Y.B.

52- Aret Çiçekeker

53- Türk Musevi Cemaati Onursal Başkanı Bensiyon Pinto

54- Daniel Levi

55- S.S.

56- M.A.

57- Prof. Herkül Millas

58- Sefarad Müziği Sanatçısı Jak Esim

59- Can Gençlik Yayınları Genel Yayın Yönetmeni İshak Reyna

60- Beti Allovi'nin Anlatısıyla Eşi Elli Allovi'nin Askerliği

61- Leon Levi

62- Norses Bal

63- Garbis Bey

64- S.F.

65- Vedat Nakri

66- Vedat Dilman

67- Anonim

68- Şabo Bargello

69- Lahdo Esso

70- Vedat Arkun

71- Ardaşes Margosyan

72- Garabet Ozunöz

73- Fener Rum Ortodoks Patriği I. Bartholomeos

74- Rafael Bey

75- Daniel L.

76- Fotoğrafçı Osep Minasoğlu

77- Sami A.

78- Avukat Yakup Barokas

79- Müzisyen Arto Tunçboyacıyan

80- Shrulik

81- Arsen Yarman

VI. BÖLÜM

BRONZ YILDIZ MADALYASINA SAHİP KORE GAZİSİ ULAŞTIRMA ASTEĞMEN HAYİM BENBASAT'LA MÜLAKAT

VII. BÖLÜM

ERZURUM ŞEHİDİ ER VASİL HARİZANOS

1- Erzurum Orduevi'ndeki Yangın

2- Cenaze Töreni Öncesi Hazırlıklar

3- Cenaze Töreninin İcrası

4- Bülent Ecevit'in Yazıları

5- 1961 Anayasası ve Azınlıklar

6- Sonuç

VIII. BÖLÜM

ASKER MEKTUPLARI

Kaynakça

Dizin

Basından

• Milliyet - 11 Eylül 2011
• Agos - 16 Eylül 2011
• Yeni Şafak - 18 Eylül 2011
• Radikal - 19 Eylül 2011
• Taraf - 19 Eylül 2011
• Today's Zaman - 20 Eylül 2011
• Taraf - 21 Eylül 2011
• NTV - 21 Eylül 2011
• CNN Türk - 24 Eylül 2011
• Hürriyet - 26 Eylül 2011
• Azad Alik - 28 Eylül 2011
• Haber Türk - 4 Ekim 2011
• Haber Türk Video - 4 Ekim 2011
• Toplumsal Tarih - Kasım 2011
• Şalom Gazetesi - 21 Aralık 2011
• Agos - 27 Ocak 2012