Ayıp kitabında toplumun "ayıp" diyerek kınadığı, beğenmediği, tenkit ettiği hatta hiç konuşmadığı davranışlar, hareket tarzları, hayat tarzları, konuşma biçimleri ve değer yargıları incelenmiştir. Çarşı esnafının etik kodunda esnafın esnafa, esnafın müşteriye, müşterinin esnafa karşı bazı davranışları ayıp sayılır. Romanlarında karakterlerini konuşturarak yaşadığı dönemi aksettiren Hüseyin Rahmi, kendi döneminin ayıp anlayışını en berrak biçimde kaleme almıştır. Ayıp addedilen unsurlar dilde, atasözlerinde varlığını gösterir. Ayıp hayatın içinde ve bir parçasıdır. Bazen de toplum bu unsurlar yokmuş gibi davranmak ister, bu sebeple örtmece yaparak anlatmak istediğini anlatır. Dönemlere göre toplumun yargıları ve ayıp anlayışı da değişmektedir. Belirli sosyal çevre ve yaş grupları içinde kabul gören davranışlar farklı ortamlarda kabul görmeyebilir. Bazı ayıplar günah ile örtüşmektedir, ama her ayıp günah değildir. Ayıbın sosyal ve toplumsal yönü ağır basar.
